آموزش با روش حل مسئله رویکردی است که در آن آموزش دهنده به هیچ وجه به انتقال مستقیم اطلاعات نمیپردازد بلکه سعی میکند با ایجاد یک موقعیت مبهم فراگیران را به تجسس و تحقیق وادارد.
فرآیند اجرا در این الگو شامل شش مرحله است:
1- مرحله اول- روبرو كردن فراگیران با یك موقعیت مسألهدار، متضاد یا متعارض موقعیت میتواند با طرح یك سؤال، خواندن یك داستان، مشاهده فیلم و بیان یك وضعیت خاص باشد.
2- مرحله دوم - شناسایی مسأله و تعارضهای موجود در آن
در این مرحله باید:
-
فراگیران، مسأله و تعارضهای موجود در آن را شناسایی و تعریف روشنی از آن ارایه دهند
-
درباره راهحلهای مختلف فكر و اظهارنظر كنند.
(برای دستیابی به راهحلهای متنوع میتوان از روش بارش فكری استفاده كرد)
-
محدودیتی درباره راهحلها وجود ندارد.
-
از قضاوت درباره راهحلها یا موضعگیری در برابر آنها خودداری شود.
(در این مرحله مربی میتواند فراگیران را برای پیدا كردن راهحلهای غیرمعمول و خلاق تشویق كند.)
3- مرحله سوم - اتخاذ مواضع یا ارایه راهحلهای ممكن
در این مرحله فراگیران راهحلهای خود را ارایه میدهند.
4- مرحله چهارم - مباحثه و مناظره درباره راهحلها یا مواضع مطرح شده
-
فراگیران هرگز به صورت انفعالی دانش كسب نمیكنند بلكه از طریق تجربه و تعامل با محیط دست به خلق چیزهایی میزنند كه پیاژه آنها را «ساخت ذهنی» مینامد. این ساختهای ذهنی افراد است كه هركسی را به عكسالعمل خاصی درباره موضوعی ترغیب مینماید.
-
برای اینكه فضای كلاس تعاملی شود بهتر است چیدمان صندلیها به نوعی باشند كه افراد بتوانند همدیگر را ببینند.
-
علاوه بر ساختار فیزیكی، جو عاطفی كلاس نیز در این امر بسیار مؤثر است. بحث و تبادلنظر زمانی میسر است كه كلاس محیطی پذیرا و اطمینانبخش باشد.
-
احترام به نظرات فراگیران در ایجاد فضای امن بسیار مؤثر است. به همین دلیل اندیشهها و عقاید نباید تمسخر یا طرد شوند. بلكه آموزشدهندگان میتوانند با دلایل مستند و منطقی اشتباهات را اصلاح كنند.
5- مرحله پنجم - ارزیابی دیدگاهها و راهحلها
در این مرحله فراگیران باید توانایی داوری درباره راهحلها را داشته باشند و بیاموزند كه چگونه یافتهها و اندیشههای دیگران را نقد كنند.
در این مرحله آموزشدهندگان مواضع خود را با دلایل متقن بیان كنند و منابع لازم را برای تقویت دیدگاههایشان در اختیار فراگیران قراردهند.
در این مرحله فراگیران باید قادر باشند افكار و دیدگاههای خود را با ارزشها و نگرشهای دیگران مقایسه كنند.
6- مرحله ششم- اصلاح مواضع یا انتخاب راهحل نهایی
در اینجا آموزشدهنده باید به آموزشگیرندگان یاد دهد كه ضمن نقد و بررسی عقاید و مواضع دیگران، درصورت مدلّل، مستند و منطقی بودن آن عقاید، مواضع خود را اصلاح كنند یا با همفكری و مشاركت دیگران به انتخاب راهحل برتر بپردازند.
باید توجه داشت كه واكنش آموزشدهنده، مخصوصاً در مرحله چهارم و پنجم نباید جنبه ارزشیابی به معنای تأیید یا رد داشته باشد، بلكه تنها زمینه مباحثه، مناظره و چالش را فراهم سازد و فراگیران را به تفكر و استدلال تشویق كند.
1- روش حل مساله
5- روش بازی